نشست بزرگ کشورهای عضو پیمان شانگهای در تیانجین

۳۱ اوت، بیش از ۲۰ رهبر جهان از جمله ولادیمیر پوتین، نارندرا مودی و کیم جونگ‌اون برای نشست سازمان همکاری شانگهای به تیانجین چین می‌روند. حتی دونالد ترامپ نیز اعلام کرده احتمالاً امسال یا سال آینده به چین سفر خواهد کرد؛ اولین سفر یک رئیس‌جمهور آمریکا از سال ۲۰۱۷. در حالی که روابط قدرت‌های بزرگ در حال دگرگونی است، پکن با کمبود آشکار چهره‌های کلیدی دیپلماتیک روبه‌روست.

ناپدید شدن لیو جیانچائو

هفته نامه اکونومیست می نویسد، به طرز عجیب، لیو جیانچائو، رئیس دپارتمان بین‌المللی حزب کمونیست و گزینه احتمالی وزارت خارجه، از صحنه عمومی غایب است. آخرین فعالیت ثبت‌شده او به ۳۰ ژوئیه در الجزایر بازمی‌گردد، در حالی که در آگوست سال گذشته بیش از ۳۰ دیدار خارجی داشت. سکوت خبری درباره او نشانه‌ای غیرعادی از تحولات پشت پرده در رهبری چین است.

بازداشت یا بازجویی؟

روزنامه وال‌استریت ژورنال نخستین بار در ۱۰ اوت خبر بازداشت احتمالی لیو را منتشر کرد. خبرگزاری رویترز نیز با استناد به چند منبع مستقل تأیید کرد که او برای بازجویی برده شده، هرچند دلیل آن نامشخص است. همچنین گزارش شد که معاون او، سان هایان، بازجویی شده اما خیلی زود در محافل رسمی دوباره ظاهر شد؛ موضوعی که نشان می‌دهد پرونده او به سنگینی ماجرا برای لیو نیست.

ادامه پاکسازی در وزارت خارجه؟

اگر لیو بازنگردد، این دومین ضربه بزرگ به دستگاه سیاست خارجی چین پس از ناپدیدشدن وزیر خارجه وقت، چین گانگ، در ژوئن ۲۰۲۳ خواهد بود؛ کسی که ماه بعد جای خود را دوباره به وانگ یی داد. علت برکناری چین گانگ هرگز رسماً اعلام نشد و تنها شایعاتی درباره زندگی شخصی‌اش مطرح شد.

غرب نگران است، نه خوشحال

اکونومیست تاکید دارد، برخلاف تصور، غرب از این تحولات خشنود نیست. لیو که در آکسفورد تحصیل کرده و انگلیسی روان صحبت می‌کند، به جای دیپلماسی تهاجمی «گرگ جنگجو»، سبکی ملایم‌تر و متعادل داشت. او اندکی پیش از ناپدیدشدن خود گفته بود: «غیرقابل تصور است که چین و آمریکا وارد درگیری مسلحانه شوند.» اما در حزب کمونیست، جذابیت برای خارجی‌ها معیار مهمی نیست؛ بلکه وفاداری بی‌چون‌وچرا ملاک است.

تحلیل اکونومیست از چین می گوید، در زمانی که جهان درگیر بحران‌های متوالی است، ناپدیدشدن چهره‌های کلیدی سیاست خارجی چین نشانه‌ای نگران‌کننده از بی‌ثباتی داخلی در رهبری پکن است. این تحولات می‌تواند بر روند مذاکرات بین‌المللی، جایگاه چین در سازمان‌های منطقه‌ای و حتی آینده روابط این کشور با آمریکا و اروپا سایه بیفکند.